Phá thiên nhiên. Bảo vệ thiên nhiên. Ai chọn? Chọn gì: cho mình & đồng loại?

Phá thiên nhiên làm dự án để mang lại tiền tài & phồn hoa. Bảo vệ thiên nhiên để giữ sự sống & trong lành. Chọn gì: cho mình & cho đồng loại?

Chiều nay, mình đọc một dòng trạng thái ngắn này trên fanpage của Save Tam Đảo, thấy thật chua xót: “Một bên mang lại tiền tài và sự phồn hoa, một bên mang lại sự bình an và trong lành. Ai cũng có lý của mình khi lựa chọn. Nhưng khi thiên tai ập đến hi vọng người ta biết chọn BÌNH AN.” Hai câu đầu các bạn đặt ra vấn đề của sự lựa chọn. Rất đúng. Câu cuối tưởng hiển nhiên đúng, nhưng với mình lại rất … ít logic. Mình biết, người viết những dòng này của STĐ thừa hiểu chứ. Nhưng các bạn ấy cứ viết điều-điều-hiển-nhiên-đầy-phi-lý này. Thiên tai ập đến thì ai mà chẳng chọn bình an. Có điều những người góp phần tạo ra những “thảm hoạ thiên tai” (hay đúng hơn là “nhân tai”) ấy, họ có phải gánh chịu các hậu quả không? Lúc thiên tai ập đến, họ không những không phải lựa chọn bình an, mà có khi họ đã định cư ở những thành phố xa hoa, tráng lệ, hoặc đang du hí tại các khu nghỉ mát, trượt tuyết, hay đang vi vu trên các chuyên cơ riêng, nhấm nháp những chai rượu vang và những đĩa coldcut đắt giá nhất thế giới?

Lại nhớ, hôm qua mình viết một post ngắn về tình hình lũ lụt, rằng "đừng phá thiên nhiên làm khu đô thị nữa", và post đó tự động được chia sẻ bên Threads, nơi mà mình rất ít khi tương tác. Tuy nhiên, khi liếc vào, có tới gần 900 người like và hơn 100 người tranh luận. Trong đó có rất nhiều lời bình luận rất cực đoan (tất nhiên phần nhiều là clone). Một số, thậm chí, còn lao vào sỉ vả lời van-xin-đó của mình, cho rằng mình "não ngắn" nên mới đề nghị như vậy, chứ thiên tai ở nước nào chả có v.v và v.v. Tất nhiên là mình chẳng trả lời vì không có thói quen đi đôi co trên mạng xã hội. Nhưng tự nhiên, mình thấy đây là một hiện tượng khá “thú vị” trong xã hội này. Đọc dòng trạng thái của trang Save Tam Đảo, mình lại muốn chia sẻ thêm một chút.

Khi nói đến sự chọn lựa phá núi, phá rừng, biển, sông, hồ… để làm dự án bất động sản, thì vấn đề đặt ra là tiền tài, phồn hoa (mà các dự án này mang lại) sẽ dành cho ai? Là chủ đầu tư, là quan chức kí duyệt, là các lãnh đạo cao cấp, đối tác, đại lý của các công ty bất động sản, xây dựng, dịch vụ… ? Cũng có thể là một số nhà-lướt-sóng “ghé” vào dự án chớp nhoáng để được hưởng tiền chênh? Nhưng khi thiên nhiên nổi giận, lũ lụt, động đất, sạt lở gây ra những thảm hoạ, thì những người được tiền tài, phồn hoa này, có ai phải gánh chịu không? Một là họ lúc đó đã ở những phương trời xa. Hai là khi ấy họ sẽ xuất hiện với những thùng mì gói, những ổ bánh mì, cùng tập phong bì phát tặng cho những người đang chấp chới giữa sự sống và cái chết trong một khung cảnh đầy lòng nhân ái... Họ cũng có thể lập tức mang vài chục triệu, thậm chí vài trăm triệu tặng và vinh danh cho một người quả cảm nào đó đã lao vào dòng lũ cứu sống những mạng người. Cũng có thể họ sẽ bỏ tiền ra làm đám tang cho những gia đình khó khăn mà bão lũ cuốn đi mọi tài sản, không còn đủ tiền để làm lễ đưa tiễn người thân. Một vài trong số họ còn trở thành những người-hùng-của-dân-tộc, vung ra trong chớp mắt vài chục, thậm chí vài trăm tỷ xây hàng chục căn nhà tình thương hay cả một ngôi làng đã bị lũ cuốn trôi ... Và thế là cả dàn đồng ca gần 800 tờ báo tán dương mỏi miệng, và hàng triệu công dân mạng không ngớt lời ngợi khen từ năm này sang năm khác!

Còn những người đồng bào kia, họ có muốn hay có quyền chọn sự an toàn và cuộc sống cho mình không? Họ đâu có sự lựa chọn! Thiên nhiên, hay cụ thể là đất đai, sông ngòi, núi đồi, rừng biển, về lí thuyết là của chung, nhưng ai có quyền định đoạt? Và định đoạt với “giá” bao nhiêu? Giá không còn chỉ là giá-thu-mua-đất-theo-quy-định, mà còn là giá sức khoẻ, giá mạng sống của họ! Tất cả không do họ lựa chọn! Và khi có thảm hoạ xảy ra, họ dù đương nhiên muốn chọn bình an thì cũng có còn cơ hội chọn nữa đâu. Tất cả sẽ trông chờ vào sự may mắn: may mắn khi “ông trời” không cướp đi mạng sống trong bão lũ, may mắn “được” các mạnh thường quân, các đoàn từ thiện đến phát tặng cho nhiều quà bánh, hoặc đặc biệt hơn, sẽ được ngài chủ đầu tư - “người hùng dân tộc” kia tặng cho một căn nhà tình thương. Và cũng có thể, nếu rơi vào hoàn cảnh mồ côi sau bão lũ, những đứa trẻ có thể được tặng vài suất học bổng trong các ngôi trường của tập đoàn bất động sản danh tiếng - trước đó đã đến với những "dự án xanh", những "dự án ESG++" lấp lánh, “gọt” bay những cánh rừng, những triền sông, những ngôi làng ven biển - nơi gia đình các em đã từng được sống bình an bên nhau…

Vậy,

Phá thiên nhiên,

Bảo vệ thiên nhiên,

Ai chọn?

Chọn gì?

Cho mình?

Và đồng loại!

• Jang Kều, 29/10/2025 -