Có những thứ chúng ta tưởng vô-giá-trị nhưng lại vô-cùng-có-giá-trị.
Có những thứ chúng ta có được một cách dễ dàng trong điều kiện bình thường, nên không thấy giá trị của chúng, ví như không khí chúng ta đang thở.
Có những thứ chúng ta mặc nhiên tận hưởng, ví như bóng mát của cây, mà chẳng mảy may nghĩ đến ai trồng lên, ai chăm sóc, ai bảo vệ cái cây ấy.
Mà một người được coi là bình thường, đi trong nắng chắc chắn sẽ chạy vào để đi dưới bóng râm.
Như những người bạn tôi đoán là người Malay kia, đang tận hưởng một ngày Chủ Nhật dưới những tán cây cổ thụ. Họ chuyện trò, ca hát, ăn uống, và tôi cảm thấy họ đang hạnh phúc lắm. Tôi nhìn họ mà cũng thấy được hạnh phúc lây. Tôi chắc chắn họ sẽ hiểu giá trị của bóng mát từ tán cây mà họ đang tận hưởng. Nhưng tôi vẫn thầm tự hỏi có ai trong số họ đặt những câu hỏi về nguồn gốc và sự chăm sóc cái cây không? Tôi nghĩ là có thể có, nhưng rất ít. Con người vốn vậy, vô tâm tận hưởng những giá trị của Mẹ Thiên Nhiên dành cho mình, ít khi nghĩ tới và tìm cách báo đáp (give back), tìm cách trồng thêm nhiều cây cho mình và những thế hệ mai sau.
Cũng như nhiều giá trị khác, của sự tự do, của tri thức, của văn hoá… mà đôi khi chúng ta chỉ nhìn như là tiêu chí hay công cụ để đạt được những điều ta muốn.
Chúng ta muốn nhận được nhiều, chúng ta không muốn mất đi hay cho đi cái gì.
Khi người khác mất mát, tiền bạc, sức khoẻ, tình cảm, hay đôi khi cả sự tự do. Khi người khác, hay cộng đồng nói chung, gặp phải những bất công, thiệt hại vô lý. Những lúc ấy ta có lên tiếng, có sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ không? Để rồi chắc chắn sẽ có những lúc chính chúng ta gặp bất công, chèn ép, hoặc trở thành nạn nhân của những điều tệ hại. Chúng ta bị bệnh tật, chúng ta bị mất tự do… Khi ấy, ai sẽ chia sẻ, sẽ giúp đỡ, sẽ lên tiếng.
Điều tôi muốn nói là kể cả lòng tốt, kể cả sự công bằng, kể cả sự tự do, kể cả sức khoẻ, tri thức … cũng không miễn phí.
Chúng ta nhận được (dù dễ dàng hay phải nỗ lực mới có), thì chúng ta cũng tự đặt cho mình câu hỏi vì sao mình có được những điều đó, và mình cần phải làm gì để “trả”, để chia sẻ, để giúp đỡ những người xung quanh để họ cũng có được như thế hoặc hơn nữa.
- JK, Một ngày chuyện trò với những cái cây, 26/11/2023
Video về những người ngồi dưới bóng cây:
