Người nghèo là ... nguyên nhân gây ô nhiễm!!!

Năm ngoái, tôi có viết một bài về việc Taylor Swift mua tín chỉ carbon để bù đắp cho lượng khí thải từ các chuyến bay lưu diễn của cô. Rằng việc này đã gây ra tranh cãi như thế nào về tính đúng đắn và đạo đức. Câu chuyện chỉ ra một vấn đề là người giàu, quan chức bay nhiều, và dù họ có không xài ống hút nhựa, họ đi xe điện thì tổng lượng phát thải họ gây ô nhiễm nhiều hơn vài chục lần thậm chí vài trăm lần so với một người đi xe máy.

Để minh hoạ cho luận điểm này một cách dễ hiểu, tôi so sánh phát thải khí CO2 giữa một người đi một chuyến bay trong 2 tiếng với một người đi xe máy trong 2 tiếng với các giả định cơ bản về loại máy bay, loại xe máy, lượng hành khách, và tốc độ di chuyển như sau:

🛫 Phát thải CO₂ của chuyến bay 2 tiếng

• Giả sử chuyến bay chở khách thương mại tầm ngắn (Airbus A320, Boeing 737…).

• Phát thải trung bình: ~90–150 kg CO₂ / hành khách cho chuyến bay 2 tiếng (khoảng 1000–1200 km).

• Nguồn: ICAO Carbon Emissions Calculator, Our World in Data.

• Trung bình lấy: 120 kg CO₂ / hành khách

🛵 Phát thải CO₂ của xe máy đi 2 tiếng

• Giả định xe máy 125cc–150cc, tốc độ ~40 km/h → quãng đường ~80 km.

• Mức tiêu thụ nhiên liệu: ~2–2.5 lít xăng/100 km → 1.6–2 lít cho 80 km.

• 1 lít xăng đốt cháy sinh ra ~2.3 kg CO₂.

• Tổng phát thải: ~3.5–4.5 kg CO₂

📊 So sánh tỉ lệ:

• Chuyến bay 2 tiếng / hành khách: ~120 kg CO₂

• Xe máy 2 tiếng: ~4 kg CO₂

--> Tỉ lệ phát thải: nhiều gấp ~30 lần!!! Đó là chưa nói đến các chuyến bay charter (tức dùng máy bay riêng) thì con số càng khủng khiếp. Ví dụ như Taylor Swift với show Eras Tour của mình ở Tokyo (Nhật Bản) đã phát thải 105 triệu tấn, show đến Melbourne phát thải 147 triệu tấn, show đến Sydney phát thải 141 triệu tấn khí thải carbon. Và với một chuyến bay charter như vậy thì ... thôi, tôi không dám so sánh gấp bao nhiêu lần một chuyến đi bằng xe máy của một người dân thường (phát thải ~ 4kg carbon) nữa!!!

Vậy mà nay, người lao động nghèo, những chiếc xe máy lại được đưa vào đích ngắm đầu tiên của Chính-Sách-Bảo-Vệ-Môi-Trường của một thành phố, và cả Việt Nam. Bài viết trước tôi đã viết về các điều kiện và cách tiếp cận nên có của chính quyền, và rằng những chiếc xe máy cá nhân đó vẫn nên được chuyển sang xanh, nhưng đứng ở thứ tự cuối cùng của bảng yêu cầu chuyển đổi.

Và nếu nhìn việc bảo vệ môi trường một cách rộng hơn, thì việc bắt một nhà máy đang sử dụng năng lượng hoá thạch phải chuyển đổi sang năng lượng xanh sẽ hiệu quả, bền vững và nhân văn hơn so với bắt chuyển đổi sang xe máy điện của cả triệu người. Hoặc bảo vệ một cánh rừng, một cái hồ sẽ hiệu quả gấp hàng trăm ngàn lần việc ép người lao động phải từ bỏ chiếc xe cũ của mình, thậm chí mất cả chỗ thuê nhà vì chủ nhà không đồng ý cho người có xe điện được thuê. Nhưng những dự án phá rừng, lấn biển làm khu đô thị, lấp hồ làm nhà hát ... đã được duyệt ngay tắp tự với lí do "thúc đẩy kinh tế tư nhân,. và quyết định cấm xe máy thì được áp dụng ngay trong 1 năm!!!

Chắc chắn là các xe chạy xăng, cả xe máy và ô tô, nên được giảm dần, bởi nó không phải là những phương tiện phù hợp với tình hình môi trường tệ hại hiện tại. Nhưng như tôi đã nói ở bài trước, nên làm ở khu vực công trước khu vực tư, khu vực có hạ tầng và điều kiện tốt (khu đô thị) trước các khu dân cư thông thường. Và rất nhiều bài toán về hạ tầng và chính sách ưu đãi cần được giải trước. Người làm chính sách đừng nghĩ ra chính sách dựa vào điều kiện của chính mình. Hãy đặt mình vào vị trí của những người nghèo nhất, ít thuận lợi nhất. Bởi mỗi chính sách được ban hành đều nhằm làm cho cuộc sống của người dân tốt đẹp hơn. Và phần lớn 70-80% người dân đều sống ở mức từ trung bình trở xuống! Vì vậy, tính NHÂN VĂN cần được đặt lên hàng đầu, theo sau là tính CÔNG BẰNG nữa!

Tóm lại, các chính sách và biện pháp hành chính không phải để "hành" là "chính" mà phải mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân! Bởi suy cho cùng chính quyền là của người dân và vì người dân mà!

✅ Bài về điều kiện và cách tiếp cận của chính sách loại bỏ xe xăng tôi đã viết: https://www.jangkeu.info/post/xanh-hoa-giao-thong-khong-the-chi-dua-vao-xe-dien-bai-hoc-cua-nhat-ban

✅ Bài đặt vấn đề việc Taylor Swift mua chứng chỉ carbon để bù đắp cho các chuyến lưu diễn của mình: https://www.facebook.com/share/p/1CDFbNHtXA/?mibextid=wwXIfr

✅ Bài phân tích về việc Taylor Swift lưu diễn, cô và người hâm mộ có liên quan gì đến các dấu chân carbon https://congdankhuyenhoc.vn/eras-tour-cua-taylor-swift-nghe-si-va-nguoi-ham-mo-deu-phai-co-trach-nhiem-bao-ve-moi-truong-179240412114022953.htm